واژه عمران به معنای آبادانی و سازندگی است لذا هر پروژه ای که شامل ساخت و ساز و آبادی باشد را میتوان یک پروژه عمرانی تلقی کرد. پروژه های عمرانی شامل گستره وسیعی از پروژه ها ی ساخت و ساز بوده و شامل پروژه های مسکونی تا انواع پروژه های راه سازی، سد سازی و ... می شود. شروع هر پروژه عمرانی نیز مانند سایر پروژه ها نیازمند برنامه ریزی و هدف گذاری برای رسیدن به نتیجه مطلوب است که اگر همه جوانب کار و هدف نهایی مورد بررسی دقیق و لازم قرار نگیرند میتواند منجر به عدم موفقیت و شکست پروژه منتهی شود.
برای سهولت در برنامه ریزی، میتوان مراحل شکل گیری تا اجرای پروژه را به چند بخش مجزا تقسیم کرد.
مراحل طراحی و محاسباتی:
- مرحله اول:
اولین مرحله بررسی لزوم اجرای پروژه، ایجاد طرح اولیه ذهنی و پیش بینی منابع مورد نیاز در طول پروژه است. جرقه هر پروژه عمرانی از یک نیاز جدید در ذهن زده میشود. این نیاز میتواند نیاز یک محل به مراکز پزشکی، نیاز به محل سکونت، نیاز به دسترسی جاده ای و یا موارد دیگر باشد.
- مرحله دوم:
پس از بررسی های اولیه نوبت به بازطراحی و تصور نتیجه تکمیلی است. تصور اینکه چه میخواهیم و قرار است چه داشته باشیم. این مرحله بیستر علمی و محاسباتی است و لازمه آن دقت فراوان و همچنین دانش مهندسی است. از این رو این مرحله پر اهمیت است که اشتباه در طراحی یا اشتباهات محاسباتی میتواند به یک پروژه غیر استاندارد و یا حتی شکست کامل پروژه منتهی شود.
مراحل اجرایی:
- مرحله سوم:
پس از آماده سازی همه ملزومات، حال نوبت اجرای پروژه است. قرار است هرچه که تا الان به آن فکر کردیم و طراحی کردیم را عملی کنیم. همانطور که گفته شد عمران به معنای آبادانی است و ما قرار است نهایتا با اجرای پروژه آبادانی داشته باشیم نه خرابی. لذا در مرحله ساخت هم همچون مرحله طراحی وجود متخصصین در هر زمینه الزامی است. مراحل مختلف اجرای ساختمان را میتوان شامل مراحل زیر دانست که هر مرحله نیاز به متخصص خاص خود را دارد. برای مثال و بطور خاص فاز های اجرایی یک ساختمان را بررسی می کنیم.
فاز اولیه، اجرای سازه اصلی و سفت کاری:
گود برداری، مقاوم سازی، آرماتور بندی، قالب بندی، بتن ریزی، اجرای اسکلت فلزی، اجرای اسکلت بتنی، اجرای عملیات سقف، دیوار کشی داخلی و خارجی.
فاز ثانویه، اجرای تاسیسات و زیرساخت:
اجرای لوله کشی های گاز، آب و فاضلاب، تعبیه تاسیسات موتورخانه ای، جایگذاری تاسیسات ایمنی و حریق، پیش بینی چارچوب آسانسور، ورودی ها و چارچوب ها و...
فاز نهایی، نازک کاری، نما و زیباسازی:
اجرای کاشی و سرامیک، اجرای نمای خارجی، نصب کابینت و شیرآلات و... ، اجرای درب و پنجره ها، دکوراسیون داخلی و رنگ آمیزی یا کاغذ.
- مرحله چهارم:
مرحله نهایی در پروژه های عمرانی و ساختمانی مرحله بررسی کلی و احیانا رفع عیب های جزئی است. هچنین نگهداری و مقاوم سازی های احتمالی که ممکن است نیاز شود از مواردی است که در این مرحله گنجانده می شود.